محمدعلی مهدوی راد در این نشست، به عنوان کارشناس حوزه کتاب در بخش عربی، طی سخنانی گفت: تردیدی نیست که برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب مهم‌ترین رویداد فرهنگی، فرهنگی و تمدنی در هر کشور است و تمام کشورها با تمام مشغله‌هایی که دارند، تلاش می‌کنند تا نمایشگاه کتاب برگزار کنند تا از این طریق نشان دهند که در برآیند فرهنگ مکتوب بشری سهم دارند.

وی با اشاره به حضور مکرر خود در نمایشگاه‌های کتاب در کشورهای عربی، افزود: نمایشگاه کتاب مصر رویداد عظیمی است که حضور مردم و میزان خرید آنها در این نمایشگاه 15 روزه بسیار حیرت‌آور است به طوری که نمایشگاه کتاب مصر تنها نمایشگاهی بود که خاطراتم از آن را نوشتم. اما به جز مصر در سایر نمایشگاه‌های کشورهای عربی به نمایشگاه کتاب تهران ِ خودمان غبطه خوردم.
مهدوی راد با بیان اینکه نمایشگاه کتاب تهران هنوز در جایگاه خود قرار نگرفته، ادامه داد: ما باید قدر نمایشگاه کتاب تهران را بیشتر بدانیم. تجربه برگزاری این 29 دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نشان می‌دهد که ما این نمایشگاه را خیلی جدی نگرفته‌ایم و فکر می‌کنیم بخش بین‌الملل یعنی فقط لبنان و سوریه و بخشی از مصر؛ البته طبیعتاً گرفتاری‌ها و محدودیت‌هایی در این میان وجود دارد که این موضوع باعث شده که ما برآیند فکری مناسبی از تفکر اسلامی در کشورهایی چون الجزایر نداشته باشیم.

وی ایجاد ارتباط مستمر با ناشران خارجی را لازمه پویایی بیشتر بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب تهران دانست و گفت: بیایید یک جریان مستمر در نمایشگاه کتاب ایجاد کنیم؛ من از گذشته همیشه به این موضوع فکر می‌کردم که ارتباط‌گیری و پیوند با ناشران خارجی باید به یک جریان مستمر تبدیل شود، اما در هر دوره شاهد بودیم که یک هفته پس از اتمام نمایشگاه کتاب، تمام ارتباطات ما با این ناشران قطع می‌شود و همه اطلاعات و تجربیات نمایشگاه هم از بین می‌رود.

ضرورت شکل‌گیری همکاری‌های مؤثر میان ناشران داخلی و خارجی
محمود آموزگار، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران نیز در این نشست، بخش بین‌الملل نمایشگاه را یکی از مهمترین بخش‌های این رویداد فرهنگی طی 29 دوره گذشته عنوان کرد و گفت: در حدود 18 سال اخیر که وزارت ارشاد و موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت شرکت می‌کردند، ناشران خارجی همواره علاقه‌مندی خود را برای حضور در نمایشگاه کتاب تهران ابراز می‌کردند و همین موضوع زمینه حضور بیشتر آنها را در نمایشگاه کتاب تهران قوت بخشید.
وی با اشاره به تبعات مثبت فعالیت بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب تهران افزود: اینکه ناشران مطرح بین‌المللی در طول سال با پیگیری‌های مجدانه و برنامه‌ریزی‌های ویژه می‌آیند و با دانشگاه‌های ما مذاکره می‌کنند تا مجلات خود را در این دانشگاه‌ها ارائه کنند ثمرات این فعالیت‌ها است؛ همچنین این همکاری‌ها را نیز می‌توان در تجهیز کتابخانه‌های دانشگاهی به روزآمدترین کتاب‌های منتشر شده جهان در علوم مختلف و ارتقاء رتبه دانشگاه‌های ایران، بسیار مؤثر دانست.

آموزگار عدم شکل‌گیری همکاری‌های مؤثر و عدم تبادل اطلاعات و دانش میان ناشران داخلی و خارجی را نکته مغفول مانده در نمایشگاه کتاب عنوان کرد و گفت: هم‌جواری ناشران داخلی و خارجی در یک بازه زمانی 10 روزه می‌تواند منجر به شکل‌گیری اتفاقات بهتری شود؛ اما فشردگی زمانی و اینکه همه به دنبال فروش بیشتر هستند، باعث شده تا همکاری‌های خارج از محیط نمایشگاه میان این ناشران شکل نگیرد. بر این اساس امیدوارم حضور گسترده ناشران ایتالیایی در نمایشگاه پیش رو را غنیمت بدانیم.

نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در جایگاه واقعی خود قرار ندارد
امیر مسعود شهرام نیا، مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی در بخش دیگری از این نشست درباره نمایشگاه کتاب پیش رو گفت: خوشبختانه پیش‌بینی‌های خوبی برای این رویداد فرهنگی انجام شده؛ سال گذشته ما چالش‌هایی به خصوص به لحاظ بارندگی و ایجاد دسترسی‌ها داشتیم که دوستان ما تلاش مجدانه‌ای برای برطرف کردن این چالش‌ها بکار بستند و با وجود فضای سیاست‌زده‌ای که در این روزها وجود دارد، خوشبختانه شرایط خوبی برای برگزاری این نمایشگاه قراهم شده است. امسال ثبت نام ناشران به صورت آنلاین انجام شد، اگرچه ثبت نام‌ها کمی دیر آغاز شد ولی تا کنون استقبال بسیار خوب بوده و موضوع گمرک هم روال عادی خود را پیدا کرده.

وی افزود: به دلیل ارتباطی که به لحاظ کاری با بدنه نشر بین‌الملل داریم، عطش و علاقه بسیار زیادی را از سوی ناشران خارجی برای حضور در نمایشگاه کتاب تهران شاهد هستیم. من شخصاً معتقد هستم که ما در جایگاه واقعی خودمان نایستاده‌ایم و امروز نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در جایگاهی کمتر از آنچه استحقاق آن را دارد ایستاده است. فعالیت‌های ما در حوزه نمایشگاه‌های کتاب بسیار پیشرفت کرده و امروز ناشران بسیاری علاقه‌مند به حضور در نمایشگاه کتاب تهران هستند.

شهرام نیا درباره میهمان ویژه نمایشگاه پیش رو هم توضیح داد: سال گذشته روسیه میهمان ویژه نمایشگاه بود که بازخوردها و برآیند مالی خوبی برای این نمایشگاه داشت؛ امسال ایتالیا مهمان ویژه نمایشگاه است که چند ماه در حال برنامه‌ریزی و رفت و آمد برای حضور در این نمایشگاه هستند؛ آنها با یک تیم 40 نفره متشکل از پژوهشگران، نویسندگان، تصویرگران و مدیران فرهنگی خود حاضر خواهند بود.

وی ادامه داد: امسال برای اولین بار موضوع شهر میهمان در نمایشگاه کتاب تهران مطرح شد و شهر استانبول به عنوان شهر میهمان سی‌امین نمایشگان انتخاب شد که این شهر به عنوان چهارراه تمدن و فرهنگ برنامه‌های ویژه‌ای برای حضور در این نمایشگاه دارد. همچنین دومین دوره اجرای طرح گرنت (کمک هزینه) را خواهیم داشت که این طرح‌با هدف حمایت از ترجمه آثار خارجی که به ترویج فرهنگ و تمدن ایرانی منتشر شده، اجرا می‌شود. امسال برای اولین بار سهمیه‌ای شامل 10 نفر برای فعالان نشر بین‌الملل (افراد خارجی) که در جهت ترویج آثار ایرانی در بازار جهانی تلاش می‌کنند، دعوت می‌شوند تا در ایام برگزاری نمایشگاه کتاب تهران میهمان ما باشند.

ضرورت ثبت اطلاعات و تجربیات نمایشگاه کتاب تهران

در ادامه این نشست داود موسایی، مدیر مدیر کمیته ناشران خارجی نمایشگاه سی‌ام با ارائه گزارشی اجمالی از فعالیت‌های این کمیته گفت: باید قدردان افرادی بود که حدود 30 سال پیش به ایجاد و برپایی این نمایشگاه کمک کردند تا امروز به مهم‌ترین رویداد فرهنگی کشور تبدیل شود. در مجموع موضوع جانمایی‌ها همانند نمایشگاه سال گذشته خواهد بود و همان اسکلت بندی‌ها انجام شده و در روزهای آخر نیز چادر سقف سالن‌ها کشیده خواهد شد.

وی افزود: در بخش ناشران خارجی 93 هزار عنوان کتاب در بخش لاتین از کشورهایی چون آمریکا، انگلستان، ایتالیا، هلند، کره و چین و همچنین 33 هزار عنوان کتاب در بخش عربی از کشورهایی چون مصر، عراق، اردن، لبنان، پاکستان، سوریه، ترکیه و ایران ارائه خواهد شد.

موسایی نیز با انتقاد از عدم ثبت اطلاعات و تجربیات دوره‌های گذشته این نمایشگاه عنوان کرد: تا کنون 29 دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شده، اما اگر کسی بخواهد ارزیابی و یا تحلیلی از این ادوار داشته باشد، هیچ اطلاعاتی در دست نیست. برای این منظور نیاز است که یک دبیرخانه دائمی برای ثبت اطلاعات و تجربیات این نمایشگاه پیش بینی شود.