احمد مسجدجامعی عضو شورای شهر تهران، دیگر سخنران این مراسم بود که پس از اشاره به سابقه و جایگاه کتابخانه‌ها در هویت ملی درباره جایگاه کتابخانه ملی گفت: کتابخانه ملی مجموعه‌ای بسیار ارزشمند است و شخصیت‌های بزرگی برای شکل‌گیری آن زحمت کشیده‌اند. از آقای افشار تا پوری سلطانی، کامران فانی، عبدالله انوار و دانش‌پژوه و مرحوم عزیز طباطبایی؛ آقای صالحی امیری به گرامیداشت و مطرح کردن این نام‌ها پرداختند و ظرفیت معنوی و اعتبارات این مجموعه را افزایش دادند.

این عضو شورای شهر همچنین درباره دلایل عدم پذیرش ریاست کتابخانه ملی گفت: از من می‌پرسند کتابخانه ملی که تا این حد خوب و ارزشمند است چرا مسئولیتش را نپذیرفتید؟ باید توضیح دهم من توفیق حضور در این مجموعه خوب را نداشتم. در حالی که همه شرایط آمدن برایم فراهم بود. روز دوشنبه از شورای شهر استعفا کردم و طبق آیین‌نامه روز سه شنبه، یعنی روز پس از استعفا باید این موضوع بررسی و پذیرفته می‌شد، اما آن را به تأخیر انداختند.

وی افزود: چند روز بعد، روز پنجشنبه حادثه تلخ پلاسکو رخ‌داد که مهمترین واقعه شهری طی سال‌های اخیر بود. رخ دادن چنین حادثه بزرگی که رهبر انقلاب مراجع و روسای قوا برای آن پیام دادند، باعث شد تا من به لحاظ اخلاقی از آمدن به کتابخانه ملی منصرف شوم. تصور کنید که در چنین شرایطی نماینده تهران بخواهد عرصه را ترک کند، اما وظیفه اخلاقی خودم دانستم تا در این عرصه بمانم.

حسام‌الدین آشنا، معاون فرهنگی رئیس جمهوری، کتابخانه ملی را یکی از مهم‌ترین نهادهای تمدنی جدید در کشور دانست و گفت: کتابخانه در این کشور، تاریخی کهن دارد، اما کتابخانه ملی و ملی شدن یک کتابخانه تاریخی بیش از 1316 ندارد. اینکه یک ملت کتابخانه‌ای را تشکیل دهد و هویت ملی خود را با کتاب‌های منتشر شده در کشورش تعریف کند، برای یک جامعه بسیار اهمیت داشته است. لذت تاریخچه کتابخانه ملی ما تاریخچه ملت ما است.

معاون فرهنگی رئیس جمهوری با تقدیر از خدمات بزرگانی که برای شکل‌گیری کتابخانه ملی تلاش کرده‌اند، گفت: شناخته شده‌ترین رئیس کتابخانه ملی ما که از وزارت ارشاد به کتابخانه ملی آمد، متأسفانه امروز در این جلسه حضور ندارد، اما همه ما قدر زحمات شایسته این مرد را می‌دانیم. پس از او شخصیتی فرهنگی و چریکی اندیشمند، مسئولیت کتابخانه ملی را بر عهده گرفت و این کتابخانه را برای ما به یادگار گذاشت که نام او همیشه ماندگار باد؛ نام بجنوردی در تاریخ فرهنگ این کشور خواهد ماند.

وی افزود: نه فقط ساختمان، یادگارهای ارزشمند ساختاری کتابخانه ملی از اوبه یادگار مانده، بلکه روند شکل‌گیری بنیاد دائرةالمعارف بزرگ اسلامی نیز بهره‌مند از همت والای او بوده است. نام‌های دیگری هم در کتابخانه ملی بودند که خدمات بسیار ارائه دادند؛ روزی وزیر فرهنگی رئیس کتابخانه ملی شد و روز دیگری رئیس کتابخانه ملی شد، وزیر فرهنگ این کشور.

دو دستاورد صالحی امیری در کتابخانه ملی
آشنا با اشاره به دستاوردهای دوران ریاست صالحی امیری در سازمان اسناد و کتابخانه ملی گفت: کتابخانه ملی ایران در دوره صالحی امیری دو دستاورد بزرگ را تجربه کرد. یکی تبدیل شدن به یک موسسه فرهنگی واقعی و جدی همان‌گونه که در اساسنامه این سازمان ذکر شده بود؛ محلی برای حضور و ظهور بزرگان اندیشه کشور و محلی برای گفت‌وگوی ملی و جایی برای قدرشناسی از زحمتکشان فرهنگ این ملت که دیگران قدر آنها را نمی‌شناختند. دیگری توجه ویژه این سازمان به مسئله اسناد ملی و دسترسی آزاد به اطلاعات بود. قانون دسترسی آزاد به اطلاعات بدون داشتن یک سازمان اسناد ملی توانا، کارآمد و شجاع ممکن نبود.

معاون فرهنگی رئیس جمهوری ادامه داد: امروز نمایشگاه مجازی اسناد کشور همسو و هم‌اندازه بالاترین مراکز اسنادی جهان بر روی سایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی کشور وجود دارد و این همسویی سیاست ملی ما در دسترسی آزاد به اطلاعات و توانمندی‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی ما می‌تواند بسیار راهگشا باشد.

وی در ادامه با اشاره به انتصاب اشرف بروجردی به عنوان رئیس جدید این سازمان گفت: خانم دکتر بروجردی بانویی از خانواده‌ای اصیل و روحانی و تربیت شده شهیده بنت‌الهدی صدر هستند. همه ما نام بلند شهید صدر در عراق را می‌شناسیم، اما کمتر کسی به جز بانوان انقلابی ارزش خواهر دانشمند و فرهیخته این شهید را می‌شناسند؛ خانم بروجردی تربیت شده دست بنت‌الهدی صدر است.

آشنا افزود: خانم بروجردی یک فعال سیاسی شناخته، یک فعال اجتماعی کاملاً مطرح در فضای بعد از انقلاب اسلامی و همسر شهید و خواهر شهید هستند و مادری هستند که فرزندانی برومندی را به جامعه ما تحویل دادند. ایشان پژوهشگر مطرح حوزه مطالعات زنان، اسلام‌پژوه جدی در مسائل اجتماعی و یک مدیر دولتی صاحب سبک و بنیانگذار هستند. ایشان اولین مدیر کل امور اجتماعی زنان در وزارت کشور بودند که موفق شدند معاونت امور اجتماعی و شوراهای وزارت کشور را در دوران اصلاحات بنیانگذاری کنند. من خانم دکتر بروجردی را مادر “سَمَن» های ایرانی می‌دانم؛ کسی که در دوره خودش بیشترین تلاش را برای شکل‌گیری سازمان‌های مردم نهاد کرد تا ما امروز از ثمرات آن تلاش‌ها و ایستادگی‌ها برخوردار باشیم.

تلاش برای بازگرداندن 1200 نسخه خطی به کشور

غلامرضا امیرخانی، معاون کتابخانه ملی نیز در این مراسم با اشاره به خدمات صالحی امیری در کتابخانه ملی گفت: خوشبختانه دلسوزی ایشان برای سازمان اسناد و کتابخانه ملی همچنان وجود دارد به طوری که چند روز پیش از عید نوروز ایشان به بنده پیام دادند که شخصی در نیویورک با وجود مشتریان بسیار، تمایل دارد بیش از 1200 نسخه خطی را به ایران بازگرداند. امیدوارم با مساعدت مسئولان و تأمین اعتبارات لازم شرایط بازگرداندن این نسخ ارزشمند به کشور فراهم شود.

زهرا شجاعی رئیس اسبق مرکز مشارکت امور زنان ریاست جمهوری نیز در این مراسم، مفهوم فرهنگ در جهان جدید را نیازمند بازتعریف دانست و گفت: کتاب و کتابخانه به عنوان مهم‌ترین بخش‌های فرهنگی نیازمند بازنگری و توجهی جدی است. به اعتقاد من از آنجا که کتابخانه ملی به عنوان یک کتابخانه مادر در هر کشور مطرح است، شایسته و پسندیده است که یک مادر رئیس کتابخانه ملی باشد.